Aleksander Kwaśniewski

---

Życiorys

Rodzina, wykształcenie i praca zawodowa

Aleksander Kwaśniewski przyszedł na świat 15 listopada 1954 roku w Białogardzie. Jest potomkiem Zdzisława Kwaśniewskiego oraz Aleksandry z domu Bałasz. Jego ojciec, pochodzący z Wilna, wzrastał w atmosferze repatriacji po II wojnie światowej i rozpoczął pracę w urzędzie repatriacyjnym. W kwestii wykształcenia, Aleksander Kwaśniewski zdobył tytuł lekarza, specjalizując się jako chirurg oraz pełniąc rolę kierownika w przychodni kolejowej w Białogardzie, gdzie był także sędzią piłkarskim.

Matka Aleksandra, wychowana w rodzinie prawosławnej, która osiedliła się w Dojlidach, pracowała jako pielęgniarka, jednak po ślubie postanowiła skupić się na rodzinie. Jej brat Michał Bałasz był znanym architektem sakralnym w Białymstoku. Młodsza siostra Kwaśniewskiego w latach 80. zdecydowała się na życie w Szwajcarii, gdzie związała się zawodowo z medycyną jako okulistka.

Decyzjami z młodości, Aleksander Kwaśniewski ukończył Liceum Ogólnokształcące im. Bogusława X w Białogardzie, gdzie również rozwijał swoją pasję do sportu, trenując lekkoatletykę w renomowanym klubie BKS Iskra Białogard pod okiem Henryka Młynarczyka. W latach 1973–1977 studiował handel zagraniczny na Wydziale Ekonomiki TransportuUniwersytetu Gdańskiego. Niestety, na końcowym etapie studiów nie przystąpił do dwóch egzaminów i nie złożył pracy magisterskiej, co doprowadziło do jego skreślenia z listy studentów.

Aktywność w dziedzinie mediów rozpoczął jako redaktor naczelny studenckiego tygodnika „itd” (1981–1984), a także w latach 1984-1985 pełnił tę funkcję w „Sztandarze Młodych”. Był współautorem pierwszego polskiego czasopisma poświęconego komputerom, znanego jako „Bajtek”, które powstało w 1985 roku.

Działalność polityczna w PRL

W młodości Kwaśniewski zaangażował się w socjalistyczne organizacje studenckie, stając na czele rady uczelnianej Socjalistycznego Związku Studentów Polskich w latach 1976-1977. W latach 1977-1979 piastował funkcję wiceprzewodniczącego zarządu wojewódzkiego w Gdańsku, a od 1977 do 1982 był członkiem władz naczelnych SZSP.

W 1977 roku wstąpił do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, gdzie objął funkcję ministra-członka Rady Ministrów ds. młodzieży w rządzie Zbigniewa Messnera (1985–1987). Następnie piastował stanowisko przewodniczącego Komitetu Młodzieży i Kultury Fizycznej w latach 1987-1990, a w gabinecie Mieczysława Rakowskiego został ministrem bez teki oraz przewodniczącym Komitetu Społeczno-Politycznego Rady Ministrów w okresie październik 1988 – sierpień 1989.

Aleksander Kwaśniewski pełnił także znaczącą rolę w Polskim Komitecie Olimpijskim w latach 1988-1991 oraz w Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, a jego działalność obejmowała także członkostwo w Społecznym Komitecie Odnowy Starego Miasta w Zamości w latach 1986-1988. Jako delegat uczestniczył w obradach Okrągłego Stołu w 1989 roku.

Działalność polityczna w III RP do 1995

W styczniu 1990 roku, Kwaśniewski wspólnie z Leszkiem Millerem i Józefem Oleksym stworzył Socjaldemokrację Rzeczypospolitej Polskiej, której przewodniczył aż do 1995 roku. Wspierał również utworzenie koalicji wyborczej Sojusz Lewicy Demokratycznej przed wyborami w 1991 roku. Jako poseł I i II kadencji w latach 1991-1995 reprezentował okręg warszawski nr 1, zdobijając w 1993 roku największą liczbę głosów w kraju (148 553 głosy).

W pierwszej kadencji Sejmu aktywnie uczestniczył w pracach m.in. w Komisji Spraw Zagranicznych oraz Komisji Sprawiedliwości. Podczas II kadencji, zasiadał w posiedzeniach Komisji Polityki Gospodarczej i Budżetu. W latach 1993-1995 stawał na czele Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego.

Kampanie wyborcze w 1995 i 2000

Wybory prezydenckie w 1995

W 1995 roku wystartował w wyborach prezydenckich jako kandydat Sojuszu Lewicy Demokratycznej, promując hasła takie jak „Wybierzmy przyszłość” i „Wspólna Polska”. Wówczas wzbudził kontrowersje dotyczące swojego wykształcenia, w ankietach sejmowych wskazując na posiadanie wykształcenia wyższego. 16 listopada 1995 roku, profesor Brunon Synak potwierdził, że był skreślony z listy studentów Uniwersytetu Gdańskiego, na co Kwaśniewski odpowiedział w wywiadzie dla „Frankfurter Rundschau”, nazywając to manewrem wyborczym.

W drugiej turze wyborów, która miała miejsce 19 listopada 1995 roku, zmierzył się z ubiegającym się o reelekcję Lechem Wałęsą, wygrywając z wynikiem 51,7% głosów.

Wybory prezydenckie w 2000

W 2000 roku Aleksander Kwaśniewski ponownie ubiegał się o urząd prezydenta. W kampanii jego zespołem marketingowym zarządzał specjalista od polityki, Francuz Jacques Séguéla, a hasło kampanii brzmiało „Dom wszystkich – Polska”. Tożsamość prezydenta wzbudziła zainteresowanie, kiedy złożył oświadczenie lustracyjne. 12 lipca 2000 roku Sąd Apelacyjny w Warszawie uznał to oświadczenie za zgodne z rzeczywistością, pomimo niektórych doniesień mówiących o jego domniemanej współpracy z SB w latach 1983-1989, kiedy miał być zarejestrowany jako tajny współpracownik pod pseudonimem „Alek”.

W głosowaniu 8 października 2000 roku uzyskał reelekcję zdobywając 53,9% głosów, co pozwoliło mu na dalsze rządy w nowej kadencji.

Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej

Aleksander Kwaśniewski złożył przysięgę jako Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej 23 grudnia 1995 roku, tuż po okresie kadencji Lecha Wałęsy. Dzień po zaprzysiężeniu, objął zwierzchnictwo nad Siłami Zbrojnymi w Mińsku Mazowieckim. Dla drugiej kadencji ponownie został zaprzysiężony 23 grudnia 2000 roku.

Polityka zagraniczna

Wizyty zagranicznych głów państw w Polsce

W czasie swojego przewodnictwa Kwaśniewski gościł na terenie Polski wiele znaczących osobistości, w tym prezydentów USA, takich jak Bill Clinton (lipiec 1997) oraz George Bush (czerwiec 2001, maj 2003), a także papieża Jana Pawła II, który odwiedzał Polskę w czerwcu 1997, czerwcu 1999 oraz sierpniu 2002.

Wizyty zagraniczne

W swoim dorobku ma wizytę w Charkowie w 1999 roku, gdzie uczestniczył w obchodach 59. rocznicy zbrodni katyńskiej. Podczas tej wizyty pojawiły się kontrowersje związane z jego zdrowiem. Ostatecznie przyznał się po latach do spożycia alkoholu przed tą ceremonią, uzasadniając swoje zachowanie gościnnością gospodarzy.

Dodatkowo brał aktywny udział w pomarańczowej rewolucji w Ukrainie w 2004 roku, mediując w konfliktach między politykami. Jego wizyty obejmowały również udział w znanych wydarzeniach, takich jak igrzyska olimpijskie w Atlancie i Sydney, czy też spotkania ze światowymi liderami w Washingtonie i Moskwie.

Relacje polsko-żydowskie

W rok 2001, podczas obchodów 60. rocznicy pogromu w Jedwabnem, Kwaśniewski na formalnym poziomie przeprosił za tę zbrodnię, co spotkało się zarówno z uznaniem, jak i z krytyką wśród różnych środowisk społecznych.

Relacje z Kościołem katolickim

Podpisanie konkordatu między Stolicą Apostolską a Rzecząpospolitą Polską miało miejsce w 1998 roku, przy obecności zarówno Kwaśniewskiego, jak i Jana Pawła II. Ich relacje mogły być obserwowane podczas licznych audiencji w Watykanie.

Akcesja do NATO i UE

Kiedy Polska przystąpiła do NATO w 1999 roku, Kwasińiewski odegrał kluczową rolę w ratyfikacji dokumentów. Ponadto, stał na czele delegacji, która podpisała traktat akcesyjny z Unią Europejską w 2003 roku, angażując się aktywnie w kampanie na rzecz pozytywnego wyniku referendum.

Interwencja w Iraku w 2003

Podjął decyzję o wysłaniu Polskiego Kontyngentu Wojskowego na teren Iraku w odpowiedzi na prośbę premiera Leszka Millera, co miało miejsce 17 marca 2003 roku. Misja zakończyła się na początku 2008 roku.

Polityka krajowa

Kancelaria Prezydenta RP

Aleksander Kwaśniewski w trakcie swoich dwóch kadencji powołał cztery osoby na stanowisko Szefa Kancelarii Prezydenta RP, w tym Danutę Waniek oraz Ryszarda Kalisza.

Wybrane nominacje i powołania

• 7 lutego 1996 – przysięga od rządu Włodzimierza Cimoszewicza,
• 31 października 1997 – przysięga od rządu Jerzego Buzka,
• 19 października 2001 – przysięga od rządu Leszka Millera,
• 2 maja 2004 oraz 11 czerwca 2004 – przysięga od rządu Marka Belki,
• 31 października 2005 – przysięga od rządu Kazimierza Marcinkiewicza.

Rada Gabinetowa

• 27 stycznia 1998 – posiedzenie Rady Gabinetowej,
• 4 września 2001 – temat finansów publicznych,
• 21 lutego 2002 – program gospodarczy rządu Leszka Millera,
• 12 czerwca 2002 – sytuacja finansowa i gospodarcza Polski,
• 20 marca 2003 – temat sytuacji międzynarodowej w kontekście interwencji w Iraku.

Relacje z parlamentem

Aleksander Kwaśniewski aktywnie uczestniczył w tworzeniu Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, którą podpisał w 1997 roku. W trakcie swoich dwóch kadencji złożył wiele poprawek ustaw oraz wet do legislacji, wprowadzając kluczowe zmiany. Wśród nich była m.in. odmowa stawienia się przed sejmową komisją śledczą w sprawie tzw. afery Rywina.

Akty łaski

W swojej prezydenturze udzielił licznych aktów łaski, w tym dla Sławomira Sikory, oraz Petera Vogela, a także dla Zbigniewa Sobotki, skazanych w związku z aferami kryminalnymi.

Działalność po prezydenturze

Działalność w latach 2005–2007

Po zakończeniu prezydentury w 2005 roku, Aleksander Kwaśniewski popierał kandydaturę Włodzimierza Cimoszewicza na kolejne wybory, a później wsparł Marka Borowskiego. Po zakończeniu urzędowania aktywnie uczestniczył w działalności Fundacji „Amicus Europae”, którą założył w 2004 roku.

W 2006 roku, jako visiting professor, prowadził wykłady na Uniwersytecie Georgetown dotyczące demokratyzacji oraz polityki europejskiej. Jego działania nie obyły się jednak bez skandali, które ujawniły nagrania z prywatnych rozmów Józefa Oleksego.

Kampania wyborcza 2007

W czerwcu 2007 roku na konwencji Sojuszu Lewicy Demokratycznej, Kwaśniewski został wybrany na przewodniczącego rady programowej. Podczas kampanii przed wyborami parlamentarnymi zapowiedział, że będzie kandydatem na premiera w przypadku zwycięstwa koalicji. Mimo to, w czasie konwencji stacji telewizyjne relacjonowały jego chwianie się i trudności w mowie, co później wyjaśnił jako skutki leków. Ostatecznie zapowiedział wycofanie się z polityki po niepomyślnym wyniku wyborczym koalicji LiD.

Działalność po 2007

W ciągu kolejnych lat, Kwaśniewski zaangażował się w Jałtańską Strategię Europejską oraz objął przewodnictwo w Europejskiej Radzie ds. Tolerancji i Pojednania (ECTR). W 2014 roku połączył siły z politykami takimi jak Janusz Palikot oraz Marek Siwiec, na rzecz ruchu Europa Plus, będącego stowarzyszeniem na rzecz ruchów centrowych i lewicowych w Polsce.

Życie prywatne

23 listopada 1979 roku Aleksander Kwaśniewski poślubił Jolantę Konty, co stanowiło ważny moment w jego życiu osobistym. W pewnym momencie, w 2005 roku, niektóre z mediów sugerowały, iż na koniec jego drugiej kadencji prezydenckiej, para mogła wziąć ślub kościelny w kaplicy pałacowej. Jednak Aleksander Kwaśniewski zdecydowanie zaprzeczył, iż taka ceremonia miała miejsce.

Z tego związku urodziła się ich córka, Aleksandra, co niewątpliwie stanowi istotny element rodzinnej historii byłego prezydenta. Warto również odnotować, że Kwaśniewski często deklarował swoje przekonania dotyczące duchowości, przedstawiając się najpierw jako agnostyk, a później przyjmując rolę ateisty.

Wyniki wyborcze

W kontekście kariery politycznej Aleksandra Kwaśniewskiego istotną rolę odgrywają jego wyniki wyborcze, które odzwierciedlają polityczne preferencje Polaków oraz rozwój sytuacji politycznej w kraju.

Wybory	Komitet wyborczy		Organ	Okręg	Wynik
1989	_	Polska Zjednoczona Partia Robotnicza	Senat I kadencji	woj. koszalińskie	81 823 (38,45%)
1991	_	Sojusz Lewicy Demokratycznej	Sejm I kadencji	nr 1	73 906 (10,27%)
1993			Sejm II kadencji	nr 1	148 553 (18,69%)
1995	_	Ogólnopolski Komitet Wyborczy Aleksandra Kwaśniewskiego	Prezydent RP	–	6 275 670 (35,11%)
					9 704 439 (51,72%)
2000		KW Kandydata na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Aleksandra Kwaśniewskiego			9 485 224 (53,90%)

W czasie swojej kariery Kwaśniewski kandydował w różnych wyborach, zdobywając znaczące poparcie społeczne, co przyczyniło się do jego późniejszej prezydentury.

Odznaczenia i wyróżnienia

W wyniku sprawowania funkcji prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Aleksander Kwaśniewski został uhonorowany uznaniami na krajową i międzynarodową skalę. Wśród krajowych odznaczeń zdobył:

• kawaler Orderu Orła Białego, zajmujący pozycję Wielkiego Mistrza Orderu oraz przewodniczącego Kapituły,
• kawaler Orderu Odrodzenia Polski I klasy, również w roli Wielkiego Mistrza i przewodniczącego Kapituły.

W aspekcie zagranicznych odznaczeń, jego osiągnięcia obejmują:

• Krzyż Wielki Orderu Witolda Wielkiego (1996) – Litwa,
• Krzyż Wielki z Łańcuchem Orderu Łaźni (1996) – Wielka Brytania,
• Krzyż Wielki z Łańcuchem Orderu Zasługi Republiki Włoskiej (1996) – Włochy,
• Krzyż Wielki Legii Honorowej (1996) – Francja,
• Krzyż Wielki Orderu Świętego Olafa (1996) – Norwegia,
• Krzyż Wielki Orderu Zbawiciela (1996) – Grecja,
• Krzyż Wielki Orderu św. Michała i św. Jerzego (GCMG) (1996) – Wielka Brytania,
• Krzyż Wielki z Łańcuchem Orderu Białej Róży (1997) – Finlandia,
• Krzyż Wielki Orderu Trzech Gwiazd (1997) – Łotwa,
• Order Księcia Jarosława Mądrego I klasy (1997) – Ukraina,
• Wielka Wstęga z Łańcuchem Orderu Korony Królestwa (1997) – Malezja,
• Krzyż Wielki Orderu Lwa Niderlandzkiego (1997) – Holandia,
• Order Podwójnego Białego Krzyża I klasy (1997) – Słowacja,
• Wielki Łańcuch Orderu Infanta Henryka (1997) – Portugalia,
• Łańcuch Orderu Krzyża Ziemi Maryjnej (1998) – Estonia,
• Wielka Gwiazda Odznaki Honorowej za Zasługi dla Republiki Austrii (1998) – Austria,
• Łańcuch Orderu Gwiazdy Rumunii (1999) – Rumunia,
• Krzyż Wielki Orderu Wielkiego Księcia Giedymina (1999) – Litwa,
• Łańcuch Orderu Zasługi (1999) – Chile,
• Wielka Wstęga Orderu Leopolda (1999) – Belgia,
• Order Państwa (2000) – Turcja,
• Wielki Order Króla Tomisława (2001) – Chorwacja,
• Łańcuch Orderu Izabeli Katolickiej (2001) – Hiszpania,
• Krzyż Wielki z Łańcuchem Orderu Zasługi Republiki Węgierskiej (2001) – Węgry,
• Wielki Łańcuch Orderu Krzyża Południa (2002) – Brazylia,
• Krzyż Wielki Klasy Specjalnej Orderu Zasługi za Wybitną Służbę (2002) – Peru,
• Krzyż Wielki Orderu Zasługi Republiki Federalnej Niemiec (2002) – Niemcy,
• Łańcuch Orderu Gwiazdy Białej (2002) – Estonia,
• Wielka Wstęga Orderu „Przyjaźń” (2002) – Kazachstan,
• Wielka Wstęga Najwyższego Orderu Chryzantemy (2002) – Japonia,
• Złoty Order Wolności Republiki Słowenii (2002) – Słowenia,
• Honorary Companion of Honour with Collar Narodowego Orderu Zasługi (2002) – Malta,
• Krzyż Wielki Orderu Wiernej Służby (2003) – Rumunia,
• Order „Za wybitne zasługi” (2003) – Uzbekistan,
• Order Lwa Białego I klasy z Łańcuchem (2004) – Czechy,
• Krzyż Wielki Krzyża Uznania (2005) – Łotwa,
• Order „Za zasługi” I klasy (2005) – Ukraina,
• Krzyż Wielki ze Złotym Łańcuchem Orderu Witolda Wielkiego (2005) – Litwa.

W kategorii wyróżnień niepaństwowych, wyróżnił się zdobywając:

• Order św. Marii Magdaleny I stopnia (1998) – Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny,
• Wielki Order Świątobliwego Patriarchatu Ekumenicznego (2000) – Ekumeniczny Patriarchat Prawosławny w Konstantynopolu,
• Złoty Łańcuch Orderu Olimpijskiego (1997) – MKOL,
• Łańcuch Znaku Honorowego (1998) – Litewski Narodowy Komitet Olimpijski,
• Łańcuch Złotego Orderu za Zasługi dla Lekkiej Atletyki (1999) – IAAF,
• The EOC Order of Merit (2000) – Stowarzyszenie Europejskich Komitetów Olimpijskich,
• Order Uśmiechu (2003) – Międzynarodowa Kapituła Orderu Uśmiechu w Warszawie,
• Odznaka Honorowa Województwa Świętokrzyskiego (2018).

Ponadto, Kwaśniewski był laureatem wielu nagród, otrzymał odznaczenie „Wiktora” za osobowość telewizyjną w latach 1993, 1995 oraz 2000. W 1993 roku odebrał również Nagrodę Kisiela, a w 2000 roku tytuł Człowieka Roku w tygodniku „Wprost”. W 2010 uhonorowano go Nagrodą Orła Jana Karskiego, a w 2022 roku Nagrodą im. Henryka Panasa.

Uhonorowany tytułami doktora honoris causa Uniwersytetu Hebrajskiego w Jerozolimie (2004), Akademii Kijowsko-Mohylańskiej (2005) oraz Uniwersytetu Wileńskiego (2005).

W 1997 roku zdobył tytuł honorowego obywatela Kijowa, a także uzyskał honorowe obywatelstwo w Białogardzie (1999), Kielcach (1999), Szprotawie (2000), Helu (2005), Wisły (2005) oraz Warszawie (2010).

Postępowania sądowe

W 1997 roku na stronach pierwszego wydania dziennika „Życie”, w jego numerach z 22 oraz 23-24 sierpnia, pojawiły się kontrowersyjne artykuły autorstwa Jacka Łęskiego oraz Rafała Kasprowa, zatytułowane Wczasy Ałganowa i Kwaśniewskiego oraz Wakacje z agentem. Artykuły te poruszały temat domniemanych spotkań Aleksandra Kwaśniewskiego, wówczas przewodniczącego KP SLD, z rosyjskim szpiegiem Władimirem Ałganowem. Twierdzenia te dotyczyły wydarzeń z sierpnia 1994 roku, kiedy to Kwaśniewski miał rzekomo spotkać się z Ałganowem w pensjonacie „Rybitwa”, znajdującym się na terenie Centralnego Ośrodka Sportu w Cetniewie.

W obliczu tych oskarżeń, urzędujący prezydent stanowczo zaprzeczył, jakoby miał jakiekolwiek spotkania z Władimirem Ałganowem, co skłoniło redakcję „Życia” do publikacji zdjęć, na których Aleksander Kwaśniewski figurował obok Ałganowa.

W odpowiedzi na to, Aleksander Kwaśniewski postanowił wytoczyć sprawę o naruszenie dóbr osobistych dziennikarzom oraz redaktorowi naczelnemu „Życia”, Tomaszowi Wołkowi. Była to pierwsza tego rodzaju cywilna sprawa w historii Polski, w której urzędujący prezydent dochodził swoich praw przeciwko przedstawicielom mediów.

Podczas procesu ustalono, że w sierpniu 1994 roku, mimo iż Aleksander Kwaśniewski miał opłacony pobyt w pensjonacie, przebywał poza granicami kraju. W 2000 roku, Sąd Okręgowy w Warszawie orzekł, że podane informacje dotyczące rzekomych spotkań były nieprawdziwe, nakazując pozwanym przeproszenie prezydenta. Sąd zauważył, że autorzy tekstu dochowali rzetelności w gromadzeniu informacji, aczkolwiek nie wykazali się wystarczającą dokładnością w pisaniu artykułów.

W 2001 roku Sąd Apelacyjny w Warszawie utrzymał w mocy to orzeczenie, jednak w 2003 roku Sąd Najwyższy uchylił wyrok sądu drugiej instancji na skutek kasacji. W 2004 roku sprawa została ponownie rozpatrzona przez sąd apelacyjny, który ponownie oddalił apelację, stwierdzając, że autorzy artykułów nie zachowali odpowiedniej staranności podczas zbierania informacji. Wyrok ten został ponownie zaskarżony, lecz tym razem Sąd Najwyższy nie uwzględnił kasacji, co finalnie zakończyło to postępowanie.

---

Oceń: Aleksander Kwaśniewski

---